تحقیق درباره حافظ شیرازی شاعر بلند آوازه ی ایرانی در ادامه مطلب
زتدگینامه حافظ
خواجه شمسالدین محمد بن بهاءالدّین حافظ شیرازی (حدود ۷۲۷ – ۷۹۲ هجری قمری برابر با ۷۰۶ - ۷۶۹ هجری شمسی)، شاعر بزرگ سدهٔ هشتم ایران (برابر قرن چهاردهم میلادی) و یکی از سخنوران نامی جهان است. بیشتر شعرهای او غزل هستند که به غزلیات حافظ شهرت دارند. گرایش حافظ به شیوهٔ سخنپردازی خواجوی کرمانی و شباهت شیوهٔ سخنش با او مشهور است. او از مهمترین تأثیرگذاران بر شاعران پس از خود شناخته میشود. در قرون هجدهم و نوزدهم اشعار او به زبانهای اروپایی ترجمه شد و نام او به گونهای به محافل ادبی جهان غرب نیز راه یافت. هرساله در تاریخ ۲۰ مهرماه مراسم بزرگداشت حافظ در محل آرامگاه او در شیراز با حضور پژوهشگران ایرانی و خارجی برگزار میشود. در ایران این روز را روز بزرگداشت حافظ نامیدهاند
اطلاعات چندانی از خانواده و اجداد خواجه حافظ در دست نیست و ظاهراً پدرش بهاءالدین نام داشته و مادرش نیز اهل کازرون بودهاست در اشعار او که میتواند یگانه منبع موثّق زندگی او باشد اشارات اندکی از زندگی شخصی و خصوصی او یافت میشود. آنچه از فحوای تذکرهها به دست میآید بیشتر افسانههایی است که از این شخصیّت در ذهن عوام ساخته و پرداخته شدهاست. با این همه آنچه با تکیه به اشارات دیوان او و برخی منابع معتبر قابل بیان است آن است که او در خانوادهای از نظر مالی در حد متوسط جامعه زمان خویش متولد شدهاست. (با این حساب که کسب علم و دانش در آن زمان اصولاً مربوط به خانوادههای مرفه و بعضاً متوسط جامعه بودهاست). در نوجوانی قرآن را با چهارده روایت آن از بر کرده و از همین رو به حافظ ملقب گشتهاست.
ویژگى هاى حافظ
حافظ مردى بود ادیب، عالم به دانش هاى ادبى و شرعى و مطلع از دقیقه هاى حکمت و حقیقت هاى عرفان. استعداد خارق العادهٔ فطرى او به وى مجال تفکرهاى طولانى همراه با تخیل هاى بسیار باریک شاعرانه مى داد و او جمیع این موهبت هاى ربانى را با ذوق لطیف و کلام دلپذیر استادانهٔ خود درمى آمیخت و از آن میان شاهکارهاى بى بدیل خود را به صورت غزل هاى عالى به وجود مى آورد. او بهترین غزل هاى مولوى و کمال و سعدى و همام و اوحدى و خواجو و یا بهترین بیت هاى آنان را مورد استقبال و جوابگوئى قرار داده است. کلام او در همهٔ موارد منتخب و برگزیده و مزین به انواع تزئین هاى مطبوع و مقرون به ذوق و شامل کلماتى است که هریک با حساب دقیق انتخاب و به جاى خود گذارده شده است. تأثر حافظ از شیوهٔ خواجو مخصوصاً از غزل هاى "بدایع الجمال" یعنى بخش دوم دیوان خواجو بسیار شدید است و در بسیارى از موردها واژه ها و مصراع ها و بیت هاى خواجو را نیز به وام گرفته و با اندک تغییر در غزل هاى خود آورده است و این غیر از استقبال هاى متعددى است که حافظ از خواجو کرده است.
در میان شاعرانى که حافظ از آنها استقبال کرده و یا تأثیر پذیرفته است بعد از خواجو، سلمان را باید نام برد. علت این تأثیر شدید آن است که سلمان هم مانند خواجو از معاصران حافظ و از جملهٔ مشاهیرى بود که شاعر شیراز سرمشق کار خود قرار داد. پاسخ ها و استقبال هاى حافظ از سعدى و مولوى و دیگر شاعران استاد پیش از خود کم نیست اما دیوان او به قدرى از بیت هاى بلند و غزل هاى عالى و مضمون هاى نو پر است که این تقلیدها و تأثرها در میان آنها کم و ناچیز مى نماید. علاوه بر این علو مرتبهٔ او در تفکرهاى عالى حکمى و عرفانى و قدرتى که در بیان آنها به فصیح ترین و خوش آهنگ ترین عبارت ها داشته وى را با همهٔ این تأثیرپذیرى ها در فوق بسیارى از شاعران گذشته قرار داده و دیوانش را مقبول خاص و عام ساخته است.
این نکته را نباید فراموش کرد که عهد حافظ با آخرین مرحله هاى تحول زبان فارسى و فرهنگ اسلامى ایران مصادف بود و از این روى زبان و اندیشهٔ او در مقام مقایسه با استادان پیش از وى به ما نزدیکتر و دل هاى ما با آن مأنوس تر است و به این سبب است که ما حافظ را زیادتر از شاعران خراسان و عراق درک مى کنیم و سخن او را بیشتر مى پسندیم.